Eva van Florestein
Sport en agressie zijn twee dingen die helaas vaak hand in hand gaan. In deze blog zal worden ingegaan op agressie en geweld tijdens de sport. In een vervolg blog zal worden ingegaan op agressie rondom grote sportevenementen zoals de Tour de France en het EK Vrouwenvoetbal.
Effecten van sport
Sport is goed voor de samenleving
Sport geeft een samenleving veel positieve dingen. In het Olympisch plan 2028 noemt NOC*NSF (Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie) de maatschappelijke effecten van sport. Ten eerste moet sport bijdragen aan zowel de fysieke als de mentale gezondheid van mensen. Een ander positief punt aan sport is dat het kan zorgen voor een positieve beeldvorming tussen verschillende (etnische) groepen in Nederland en daarmee bijdraagt aan sociale samenhang in buurten of steden.
Sport is goed voor kinderen
Daarnaast kan sport bijdragen aan de opvoeding en socialisatie van kinderen. Via sport leren kinderen samenwerken, omgaan met winst en verliest en leren zij bepaalde waarden.
Negatieve effecten van sport
Maar helaas heeft sport ook negatieve kanten. Sport kan mensen verdelen en zorgen voor onrust en strijd. Vandalisme, discriminatie en geweld komt bij sport helaas vaker kijken dan we zouden willen, voornamelijk het (amateur)voetbal wordt hierdoor gekenmerkt.
Agressie in sport
Wanneer spreek je van agressie binnen sport?
De maatschappelijke definitie van agressie gaat niet op in de sport, iemand slaan wordt als onwettig opgemerkt in de samenleving, terwijl dit tijdens een potje boksen niet tegen de regels ingaat. Om deze reden geef het Verwey-Jonker Instituut in een onderzoek naar agressie in de sport aan dat er van agressie gesproken wordt wanneer er sprake is van afwijkend en destructief handelen. Het onderzoek geeft verschillende verklaringen voor onsportief gedrag. Sportfrustraties, zoals een ongunstig verloop van de wedstrijd is hier een voorbeeld van.
Oorzaken agressie in sport
Een ander verklaring kan een tekort aan een toezichthoudend en gezaghebbend sportkader zijn, bijvoorbeeld het ontbreken van scheidsrechters of trainers. Een meer algemene maatschappelijke verklaring is ongelijkheid in de samenleving. Stigmatisering en discriminatie werken vaak door in de sport. Zo zijn er vaak botsingen tussen ‘uit-spelers’ en ‘thuis-spelers’ omdat zij een andere achtergrond en/of afkomst hebben.
Agressie in sport voorkomen
Naar een veiliger sportklimaat
Om agressie in de sport tegen te gaan is in 2011 het actieplan ‘Naar een veiliger sportklimaat’ gelanceerd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in samenwerking met
sportbonden, NOC*NSF en gemeenten. Het doel was sportplezier en gewenst gedrag stimuleren en tegelijkertijd ongewenst gedrag voorkomen en bestraffen zodat er een veilig sportklimaat kan ontstaan. Eén van de ambities uit het actieplan is dat gedragsregels een prominente plaats in moeten nemen om ongewenst gedrag in de sport aan te pakken en te voorkomen.
Politie tegen agressie in sport
Niet alleen trainers, coaches of ouders kunnen invloed uitoefenen op het (agressieve)gedrag van jonge sporters ook de wijkagent kan hier bijvoorbeeld een rol in spelen. Uit een praktijkonderzoek naar omvang, ernst en aanpak van ‘voetbalgeweld’ wordt het belang van de wijkagent aangehaald om al aan de ‘voorkant’ contact te hebben met risicoclubs zodat deze contact op durven te nemen wanneer er vragen of problemen zijn. Uit het onderzoek blijkt dat preventieve aanwezigheid van politie of handhavers rondom sportvelden nauwelijks gebeurt. Naar ons idee kan dit echter erg zinvol zijn, niet enkel om op dat moment te handhaven, maar ook om een band en vertrouwen op te bouwen met de jonge sporters.
In een vervolgblog zal ingegaan worden op geweld en vandalisme rondom de sport. Aangezien deze zomer grote sportevenementen zoals de Tour de France en het EK Vrouwenvoetbal gaande zijn is het goed bewust te zijn welke rol de handhaver kan spelen om de veiligheid rondom dit soort evenementen te waarborgen.